MYCOTOXINES, EEN SLUIPEND GEVAAR VOOR UW DIEREN!

Door de hoge concentraties mycotoxines in korrelmaïs van de oogst van 2014 is de aandacht rond deze problematiek serieus toegenomen. Dit is zeker niet ten onrechte wanneer we stilstaan bij de gevaren van mycotoxines. Veel korrelmaïs wordt namelijk op het bedrijf zelf vervoederd als CCM voor varkens en runderen.

Maar wat zijn mycotoxines nu eigenlijk? Wat zijn de gevaren voor uw dieren en wat is de invloed op hun prestaties? Rond de mycotoxineproblematiek heerst er vandaag nog veel onduidelijkheid bij de landbouwer.

Om  antwoord te krijgen op de vele vragen die rond dit onderwerp bestaan, ging onze redactie te rade bij Walter Vervoort. Hij is productmanager kuil- en korrelmaïs bij zaaizaadfirma Limagrain Belgium en de maïsspecialist bij uitstek in België.

Redactie: Wat zijn mycotoxines precies?

Walter Vervoort: Mycotoxines zijn giftige stoffen die door schimmels geproduceerd worden en die op nagenoeg alle granen kunnen voorkomen.  Dus ook op de kolf van de maïsplant. Ze kunnen gevormd worden op het veld tijdens de groei maar kunnen zich ook verder ontwikkelen na de oogst tijdens de opslag. Vooral de maand augustus is belangrijk voor de aanzet van de schimmelontwikkeling: een  vochtige maand augustus veroorzaakt een grotere vorming van mycotoxines in oktober-november. De meest gekende mycotoxines zijn DON (deoxynivalenol) en ZEA (zearalenone), die door fusarium geproduceerd worden. Zij kunnen de gezondheid van uw dieren zeer ernstig schaden.

CCM (gemalen maïsmeel) die bewaard wordt door verzuring, kan onder bepaalde omstandigheden veel mycotoxines bevatten. Je kan met het blote oog echter niet zien of er mycotoxines aanwezig zijn in uw korrelmaïs. Zelfs wanneer er visueel geen fusarium of andere schimmels waar te nemen zijn, kunnen mycotoxines aanwezig zijn. Om een juiste analyse te maken, moet een staal korrelmaïs in een gespecialiseerd labo onderzocht worden.

Redactie: Wat zijn de mogelijke gevolgen van mycotoxines op de gezondheid en de prestaties van rundvee en varkens?

Walter Vervoort: We moeten een onderscheid maken tussen de schadelijke gevolgen voor varkens en rundvee. Runderen zijn herkauwers en kunnen in de pens de mycotoxines omzetten in minder schadelijke stoffen. Daarom zijn de gevolgen voor rundvee vaak subklinisch, dit wil zeggen dat de gevolgen er zijn, maar niet direct zichtbaar. Uit onderzoek blijkt dat melkvee toch wel serieus wat schade kan ondervinden, namelijk een lagere melkproductie, minder ruwvoederopname, en vooral ook vruchtbaarheidsproblemen. Bij varkens zijn de problemen directer en erger. De mycotoxines beschadigen de darmwand, en wanneer de verzuurde maïs veel DON en ZEA bevat, dan leidt dit tot groeiachterstanden van 10 tot 15 %! Bovendien kunnen mycotoxines leiden tot tal van vruchtbaarheidsproblemen met grote financiële consequenties voor varkenshouders.

Redactie: Hoe kunnen we de risico’s op mycotoxines beperken?

Walter Vervoort: Omdat meer en meer afnemers van korrelmaïs het gehalte aan mycotoxines meten, en er sprake is van bepaalde afkeurgrenzen (maximaal gehalte DON en/of ZEA toegelaten), moeten we er alles aan doen om dit risico te verminderen. Belangrijk is teeltrotatie en ploegen. Plantenresten die bovengronds overwinteren tot in april, brengen de schimmel direct terug in de cyclus. Kies ook voor vroege korrelmaïsrassen, die geoogst kunnen worden voor 25 oktober. Na die datum stijgt het gehalte aan mycotoxines fors.

Redactie: Zijn er ook tussen de rassen verschillen wat betreft de aanwezigheid van mycotoxines? Wat doet men bij Limagrain in de veredeling om de risico’s te beperken?

Walter Vervoort: Jawel. Uit recent onderzoek blijkt dat de LG  korrelgenetica erg weinig mycotoxines bevat. De praktijk in Nederland (waar er afkeurgrenzen zijn) bevestigt dit heel duidelijk. Onze rassen hebben schutbladeren rond de kolf die mooi dicht zijn tot aan de top, waardoor er minder kans op infectie is. Verder hebben we werk gemaakt van genetische selectie en zijn we zo gekomen tot een gamma dat minder gevoelig is voor de schimmels die deze schadelijke stoffen produceren. Onze 2 nieuwste korrelrassen behoren tot deze groep: Sunshinos en LG 30.215.

Omdat wij bij Limagrain de gevaren van mycotoxines niet onderschatten, wordt er vanuit de veredeling veel aandacht besteed aan de selectie naar rassen die weinig mycotoxines bevatten. De korrelrassen Sunshinos en LG 30.215 behoren tot die groep en verdienen dan ook het logo dat aangeeft dat ze weinig mycotoxines bevatten.